Zmienne i wskaźniki
Kolejnym krokiem na drodze mojego postępowania badawczego było ustalenie zmiennych. Dokładnie określone zmienne pomagają w możliwie pełnym zrozumieniu sformułowanych problemów. „Zmienne to cechy właściwości zjawisk, które są przedmiotem badań naukowych, i których występowanie da się konstatować lub zmierzyć.”(Z.Zborowski 1973, s.359)
Z problemów badawczych mojej pracy wyłoniłem następujące zmienne:
Struktura socjometryczna rodziny z punktu widzenia dorosłych dzieci alkoholików.
Struktura władzy w rodzinie w oczach dorosłych dzieci alkoholików.
Dominujące uczucia w stosunkach rodzinnych w opinii dorosłych dzieci alkoholików.
Cechy doświadczanych emocji przez dorosłe dzieci alkoholików w relacjach rodzinnych.
Najczęstsze przyczyny pojawiania się nieprzyjemnych uczuć u dorosłych dzieci alkoholików w relacjach rodzinnych.
Najczęstsze przyczyny pojawiania się przyjemnych uczuć u dorosłych dzieci alkoholików w relacjach rodzinnych.
Opis i ogólna charakterystyka rodzin dorosłych dzieci alkoholików.
Częstotliwość występowania kofliktów w rodzinach dorosłych dzieci alkoholików.
Najczęstsze przyczyny konfliktów w rodzinach dorosłych dzieci alkoholików.
Najczęstsze formy konfliktów w rodzinach dorosłych dzieci alkoholików.
Stopień, w jakim dorosłe dzieci alkoholików mogły liczyć na pomoc i współpracę ze strony innych członków rodziny.
Stopień, w jakim dorosłe dzieci alkoholików mogły otwarcie komunikować i wyrażać swoje myśli, uczucia, pragnienia i potrzeby w rodzinie.
Poziom zainteresowania się rodziców życiem oraz sprawami dzieci w odczuciach dorosłych dzieci alkoholików.
Stopień ingerowania rodziców w życie dzieci w odczuciach dorosłych dzieci alkoholików.
Poziom odczuwanej w dzieciństwie przez dorosłe dzieci alkoholików akceptacji ze strony rodziców.
Postrzeganie przez dorosłe dzieci alkoholików otrzymywanych w dzieciństwie kar od rodziców.
Poziom akceptacji autorytetu rodziców w rodzinie przez dorosłe dzieci alkoholików.
Ocena dorosłych dzieci alkoholików pełnienia przez rodziców funkcji opiekuńczej.
Ocena dorosłych dzieci alkoholików pełnienia przez rodziców funkcji wychowawczej.
Ocena dorosłych dzieci alkoholików pełnienia przez rodziców funkcji rekreacyjnej.
Ocena dorosłych dzieci alkoholików pełnienia przez rodziców funkcji emocjonalnej.
Poziom samoakceptacji u dorosłych dzieci alkoholików.
Poziom współuzależnienia u dorosłych dzieci alkoholików.
Zależność między samoakceptacją a współuzależnieniem u dorosłych dzieci alkoholików.
Ogólny poziom poczucia znaczenia w rodzinach u dorosłych dzieci alkoholików.
Struktura poczucia znaczenia wobec poszczególnych osób z rodziny u dorosłych dzieci alkoholików.
Poziom poczucia zaniedbania w relacjach z rodzicami u dorosłych dzieci alkoholików.
Ogólny stosunek dorosłych dzieci alkoholików do obowiązków domowych.
Postrzeganie obowiązków domowych przez dorosłe dzieci alkoholików.
Struktura podejmowania obowiązków domowych w rodzinach dorosłych dzieci alkoholików.
Struktura finansowego utrzymywania rodzin dorosłych dzieci alkoholików.
Stopień możliwości zmiany istniejących w rodzinie stosunków, w opinii dorosłych dzieci alkoholików.
Źródła możliwości zmiany istniejących w rodzinie relacji, w opinii dorosłych dzieci alkoholików.
Możliwości oddziaływania na relacje w rodzinie przypisywane sobie przez dorosłe dzieci alkoholików.
Wartości cenione najbardziej przez dorosłych dzieci alkoholików.
Wartości, jakie były cenione w rodzinie, zdaniem dorosłych dzieci alkoholików.
Wartości cenione szczególnie w kontaktach międzyludzkich przez dorosłe dzieci alkoholików.
Dla poszczególnych zmiennych należało następnie dobrać odpowiednie wskaźniki, czyli konkretne określenie ich obserwowalnych właściwości. S.Nowak podaje, iż „wskaźnikiem jakiegoś zjawiska Z nazywać będziemy takie zjawisko W, którego zaobserwowanie pozwoli nam określić, iż zaszło zjawisko Z.”(S.Nowak 1970, s.245) Każdy wskaźnik jest cechą dającą się zaobserwować. Zjawisko wskazywane przez dany wskaźnik jest na ogół nieobserwowalne lub trudne do zaobserwowania. S.Nowak wyróżnia trzy rodzaje wskaźników:
wskaźniki empiryczne: występują wtedy, gdy wskazane przez nie zjawisko daje się zaobserwować, tzn. że o powiązaniu danego wskaźnika ze zjawiskiem wskazywanym możemy się przekonać za pomocą bezpośredniej obserwacji,
wskaźniki definicyjne: mają miejsce wówczas, gdy wynikają z definicji pewnego zjawiska lub faktu,
wskaźniki inferencyjne: odnoszą się do zjawisk bezpośrednio nieobserwowalnych i nie wchodzą do definicji badanych zjawisk.
Dla potrzeb moich badań przyjąłem założenie, że zmienne, które mam zbadać, są obserwowalne w ludzkich zachowaniach. Będą to więc wskaźniki behawioralne, czyli takie, dzięki którym o występowaniu zmiennych można się przekonać na podstawie obserwacji określonych zachowań osób badanych. Różne formy aktywności człowieka stanowią podstawowe źródło informacji o jego poglądach, postawach, dążeniach, uczuciach itp. H.Muszyński podaje cztery rodzaje źródeł takich informacji:
informacje uzyskiwane bezpośrednio od osób badanych w postaci ich zachowań;
informacje o zachowaniach osób badanych uzyskiwane pośrednio od innych osób;
informacje zawarte w wytworach osób badanych a mówiące coś o ich twórcach;
informacje o osobach badanych zachowane w formie dokumentów. (H.Muszyński 1997, s.24)
W niniejszej pracy wskaźnikami zmiennych są zachowania werbalne osób badanych w sytuacjach pytaniowych. Sformułowane przeze mnie pytania w większości mają charakter sprawozdawczy. Zastosowałem również niewielką ilość pytań projekcyjnych. Niektóre pytania ułożone zostały w konwencji testu do samodzielnego wypełnienia. Istotnym źródłem informacji stały się także spontaniczne wypowiedzi osób badanych.
komentarze
W pracy podane jest źródło - Zborowski, jednakże brak go w bibliografii.
skomentowano: 2011-06-22 08:15:12 przez: A.
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.